Ostatnio biblioteka polskich tłumaczeń literatury jungowskiej wzbogaciła się o cenne dzieło izraelskiego analityka Erela Shalita „Cykl życia. Archetypowa droga człowieka” (wyd. „Eneteia”, 2017). Jest to drugie dzieło poświęconej tej problematyce, wcześniej otrzymaliśmy przekład książki Jamesa Hollisa „Odnaleźć sens w drugiej połowie życia” (wyd. „Laurum”, 2008). Obie pozycje się wzajemnie uzupełniają, ale w tym wpisie skupię swoją uwagę na książce Shalita. Zgodnie z jej podtytułem autor opisuje cykl życia człowieka przybliżając archetypowe tło kolejnych etapów życia ludzkiego.
Przypomnijmy, że według Junga dzieli się ono na dwie podstawowe części. W pierwszej połowie, nazwanej naturalną, człowiek rozwija swoje ego i przystosowuje się do otoczenia społecznego. W drugiej połowie życia, zwanej kulturową, ma szansę na podjęcie procesu indywiduacji i doprowadzenie swego życia do pełni. Jung oddaje bieg życia ludzkiego metaforą ruchu Słońca po nieboskłonie – pierwsza połowa życia to czas od wschodu do południa, a druga to popołudnie i zmierzch. Otrzymujemy więc cztery etapy życia, a każdemu z nich odpowiada rządzący archetyp. I tak początkiem życia rządzi archetyp Dziecka, młodością – archetypy Młodzieńca (puer) i Dziewczyny (puella). Faza dorosłości pozostaje pod rządami archetypów Króla, Ateny, Ojca i Bohatera. Wreszcie starość to domena archetypu Starca (senex).
Shalit, czerpiąc obficie z symboliki rozmaitych kultur i religii, z dzieł Junga i ze snów swoich pacjentów, daje nam poruszający opis domeny symbolicznej każdego z archetypów życia. Książkę otwiera rozdział zatytułowany „Podróż”, w którym życie ludzkie jest metaforyzowane przez obrazy podróży i rzeki, co podkreśla jego aspekt ciągłości. Pozostałe rozdziały, skupione na archetypach czterech etapów życia, są jego komplementarnym ujęciem.
W krótkiej recenzji nie da się oddać bogactwa archetypowych powiązań, które znajdujemy w tej książce, więc gorąco polecam jej lekturę. Nie ma bowiem ważniejszego zdania dla człowieka, w dowolnym wieku, niż nieustanne poszukiwanie znaczenia w swoim życiu. Archetypem znaczenia jest Jaźń, która stoi u początków naszego życia i czeka u jego końca. Książka Shalita może dostarczyć drogowskazów dla naszych poszukiwań Jaźni, choć oczywiście podążanie za nimi pozostaje naszym osobistym zadaniem.
Zobacz również wydarzenie: Cykl życia - warsztat Akademii Jungowskiej.
